Çocuklarda gece alt ıslatma sorununun nedenleri nelerdir?

Gece alt ıslatma sorununda en etkili tedavi nedir?

Anne ve babaların bu konuda nelere dikkat etmesi gerekir?

Geceleri idrar kaçırma problemi çocuklarda çok sık rastladığımız bir problemdir.

Çocuklarda gece idrar kaçırmanın nedenleri

*Psikolojik etkenler; stres, kaygı, travma, anne babanın ilgisizliği, anne baba ayrılığı, sürekli yaşanan bir tartışma ortamı, aileye yeni bir kardeş katılması, okul ev değişimi gibi

*Fizyolojik etkenler; Çocuğun mesane kaslarının henüz yeteri derecede gelişmemiş olması, idrar yolları, böbrek hastalıkları, mesane küçüklüğü, şeker hastalığı, hormonal hastalıklar, uyku apnesi, kabızlık vs.

Bildiğiniz gibi insanın boşaltım sistemindeki olay, böbreklerden mesaneye, oradan da idrar yolu ile dışarıya şeklinde gelişiyor. Mesanenin alt kısmı yumuşak bir kas dokusundan oluşuyor ve mesane içerisi idrar ile dolmaya başlayınca burası kasılıyor ve şişiyor. Alt kısım kasları sıkışmaya başlayınca da mesanedeki idrar aşağıya inemiyor. Aynı sifon sistemi gibi. Çocuklarda olan problem mesanede ne biriktiyse belli bir seviyeye gelmediği ve kas dokusu gelişmediği için aşağıya aktarılıyor. O zaman bizim amacımız ne? İnsanlar nasıl ağırlık çalışarak kendi vücutlarındaki kasları büyütmeye çalışıyorsa bizim de mesanenin altındaki o kas dokusunun dayanıklılığını geliştirmemiz lazım. Eğer çocuğunuzu sık sık tuvalete götürüp idrar yaptırıyorsanız mesane az dolu olacağından alt kaslara da baskısı az olacağından kaslar gelişemez ya da geç gelişir. Bu kas dokusunu geliştirmemiz için çocuğu olabildiğince en uç noktaya kadar sıkıştırıp tam altına kaçıracağı seviyeye yakınken tuvalete götürmek çok etkili bir yöntemdir. Yanlış yöntemlere gelince; akşam 8’den sonra su içmesini engellemek, sıvı gıdaları kısıtlamak, idrarını yaptırmak gibi girişimlerin çocuğa bir faydası olmadığı gibi çeşitli zararları da ortaya çıkabilir. Etkili yöntemler; çocuk tam yatarken yarım bardak su içiriyoruz ve yatırıyoruz. Niye? Çünkü tamamen idrarını boşalttı. Üzerine ne kadar su koyduğumuzu bilelim. Bir idrar alarmı edinmeniz problemi çözmenizde %90-95 oranında başarı sağlar. Hiçbir ilaç kullanmadan etkili bir yöntemdir. Kablolu küçük bir alet. Basit bir sistem ve ucuz. Islanma gerçekleştiğinde alarm çalıyor ve çocuk uyanıyor. Rahatsız edici bir sesle çocuk beynine bir nevi ceza veriyor. Daha önce de dediğimiz gibi bir davranışın tekrar etmesi o davranışın sonuçları ile bağlantılıdır. Çocuk ses sonucunda ciddi şekilde rahatsız oluyor ama korkmuyor. Araştırmalar sonucunda korku ya da travmatize olmadığını söyleyebiliriz. Çocuğun beyni bu ses olmasın diye odaklanmaya başlıyor. İdrarı tam yaptığı sırada bu ses çıktığı için çocuk birkaç işemede bunu öğreniyor. Öğrendikten sonrasında çocuk bunun olacağını anladığı anda ufacık bir idrar kaçarken bile ötmeye başlıyor ve çocuk kaslarını sıkmaya başlıyor. Sıkınca Kegel egzersizi dediğimiz o kasları kasarak daha da gelişimini sağlıyor. Çocuk klasik koşullanma ve edimsel öğrenme ile idrarı tam yapacağı sırada ya da çok az kaçırdığında uyanıyor ve tuvalete gidiyor. Yavaş yavaş bunu devam ettirdiğinizde tamamen problemin ortadan kalktığını göreceksiniz. Çocuk 14 gün kuru bir şekilde kalktığında bu sefer uyumadan yarım bardak değil de bir bardak su içireceğiz. Bu şekilde de 14 gün üst üste kuru uyandığında idrar alarmını kesmeye başlayacağız. Birden değil tabii ki. 2 ay alarmı 2 gün takacağız, 1 gün takacağız, 1 gün takmayacağız, sonra 1 gün takıp 2 gün takmayacağız derken artık tamamen hiçbir şekilde yapmadığını gördüğümüzde idrar alarmını kullanmayı durdurabiliriz. Eğer arada yaptı diyelim o zaman tekrar en baştan başlayıp 14 gün kuru olmayı sağlamamız gerekiyor. Bu şekilde gece idrar kaçırma problemini çözebiliyoruz. Tabii ki bu yöntemden önce çocuğu ilk olarak herhangi bir hastalığı var mı (idrar yolları, böbrek hasralıkları, mesane küçüklüğü, şeker hastalığı, hormonal hastalıklar, uyku apnesi, kabızlık vs) araştırmak için çocuk doktoruna götürmek, daha sonrasında herhangi bir travma, korku, stres gibi etkenlerin olabileceğini de göz önüne alarak uzman bir psikoloğa götürmek gereklidir. Unutmamak gerekir ki çocuğun altını ıslatması herhangi bir psikolojik rahatsızlığın belirtisi de olabilir.

Klinik Psikolog Sabiha IŞIK